CHP Bartın Milletvekili M. Rıza Yalçınkaya TTK’ya yatırım yapılması ve işçi alınması talebini tekrarladığı Plan ve Bütçe Komisyonu görüşmelerinde, yerli kömüre dönüş protokolüne imza atılan firmanın, Amasra B Sahası’nda üretim taahhütlerini yerine getirmediğini ve devlete yaklaşık 250 milyon TL’ye yakın rödovans borcu bulunduğunu vurguladı.

CHP Bartın Milletvekili M. Rıza Yalçınkaya,  Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın bütçesinin görüşmelerine katılarak Türkiye Taşkömürü Kurumu ve Amasra B Sahası’nda yaşanan sorunları dile getirdi.

Enerji Bakanlığı’nın yerli kaynaklara öncelik vermek amacıyla bu yılın Nisan ayında ekonomi ve ulusal güvenlik temeliyle şekillenen milli enerji ve maden politikası başlattığını anımsatan Yalçınkaya, “Çok önemsediğim ve yakından takip ettiğim bu politika, üzülerek söylemek isterim ki içerik ve dayanaktan yoksun, sadece reklam temelli olarak yürümektedir. Politikanın adı millî olmasına rağmen, özde yerli kaynaklara sahip çıkılmamış, politikalar sözde kalmıştır” dedi. 

Talep dosyalarının üzeri örtülmüştür

Ülkemizde 170 yıllık taş kömürü üretim kültür ve tecrübesi bulunan, madencilik sektörünün en önemli değeri olan TTK’nın, bu sektörün esas ihtisas sahibi, ehlî ve en köklü kurumu olduğunu vurgulayan Yalçınkaya, “TTK’ya ait maden sahalarının olduğu havzada, Enerji Bakanlığı’nın Taş Kömürü Sektör Raporu’na göre 1,5 milyar ton taş kömürü rezervi bulunmaktadır. Durum böyle olmasına rağmen, ülkemizde yegâne taş kömürü üretimi yapan bu kuruma gerekli yatırımlar yapılmamakta, üretim işçisi alınmaması nedeniyle yerin altındaki kömür çıkartılıp bakanlık tarafından ortaya konulan millî politika anlayışı içerisinde değerlendirilmemektedir. Bugün itibarıyla bakıldığında da yerli kömür ihtiyacımızın bu havzadan çıkarılması gayretinin de olmadığı açık ve net olarak görülmektedir. TTK Genel Müdürlüğünün defalarca üretimi artırmak için işçi açığını gidermeye yönelik yapmış olduğu başvurular, Enerji Bakanlığı tarafından samimiyetle ele alınmamış, her defasında kurumun talepleri hazineye pas edilmiş, kuruma can verecek, kurumun üretimini artıracak bu talepler Enerji Bakanlığı ile Hazine arasında gidip gelmiş ve her defasında kayıtsız kalınarak talep dosyalarının üzeri örtülmüştür. Bunu siz de, Bakanlık yetkilileri de çok iyi bilmektesiniz. Dolayısıyla, siz, eğer gerçekten yerli kaynaklara öncelik vermek isteseydiniz, gerçekten yerli kömür üretimini önemsemiş olsaydınız, TTK'nın ihtiyacı olan işçileri derhâl alıp, üretimi hak ettiği seviyeye getirir, yerli iç talebin de büyük bir kısmını buradan karşılayabilirdiniz. Ama siz böyle yapmadınız” dedi.

Sürecin içine bile bile sokulmuştur

TTK’nın 2002 yılında 15 bin 760 olan üretim işçisi sayısının bugün 7 bin 613'e indiğini, 1974 yılında 5 milyon tona kadar çıkan satılabilir kömür üretiminin de bugün 1 milyon tonun da altına düştüğünü belirten Yalçınkaya, “Yani 1970’li yıllardaki teknolojik yatırımlarla 5 milyon tona kadar çıkan satılabilir kömür üretimi, bugün sektörde yeni teknolojiler gelişmiş olmasına rağmen 980 bin tona kadar geriledi. Bir zamanlar ülkemizin toplam taş kömürü tüketiminin yüzde 80'ini karşılayan TTK, bugün yüzde 2,52'sini karşılayan bir konuma getirildi. İşte, bu rakamlar da göstermektedir ki, ülkemizin yegâne taş kömürü üreten kurumu olan TTK, bu güçlü konumundan uzaklaştırılıp artık üretimi her geçen gün azalan, gözden çıkarılmış bir kurum hâline getirilmiştir. Yani kurum, kapatılmaya doğru giden bir sürecin içine bile bile sokulmuştur” diye konuştu.

Artık reklamlara ara verin

Yalçınkaya konuşmasının devamında Enerji Bakanı Berat Albayrak’a da seslenerek, “Bu süreç içerisinde siz de Enerji Bakanı olarak ülkemizin en önemli kömür kaynağına sahip olan kuruma sahip çıkmadan, sırtınızı dönerek ülkeye yerli kömür müjdesi veriyorsunuz. Ülkemizin yegâne taş kömürü üretimini yapan, bu sektörde ihtisas sahibi olmuş, işin ehli ve ustası olan 170 yıllık birikimi ve tecrübesi olan bir kurumu bir kenara itip güçsüz ve değersiz hâle getirerek yerli kömür kaynaklarını ekonomiye kazandıramazsınız. Biz sizin reklam filmlerinizin sonunun trajik olmasını istemiyoruz. Artık reklamlara ara verin, filme geçin. TTK’ya yatırım yapın, işçi alın, kurumu ayağa kaldırın ve gerçek anlamda yerli kömürü ülke ekonomisine kazandırın. Ondan sonra çıkıp “millî kömür, millî enerji” sloganını kullanın” dedi.

Böyle bir kömür çıkmış değil

Enerji Bakanı’nın bir süre önce TTK’nın uhdesinde olan Amasra B sahasını redevans usulü işleten firma ile Zonguldak Çatalağzı'nda termik santral sahibi olan başka bir firma arasındaki yerli kömüre dönüş protokolünün imza törenine katıldığını hatırlatan Yalçınkaya, “Çıktınız, bölgede yılda 7 milyon ton yerli kömür üretiminden söz ettiniz. Benim seçim bölgem olan Bartın Amasra'da şu anda böyle bir kömür üretimi ortada yok. Amasra B sahasını işleten firma 2005 yılında Amasra'ya geldi ve yirmi yılda 56 milyon ton kömür çıkarma taahhüdünde bulundu. Ama bu firma, geldiği günden bugüne taahhüt ettiği kömürü çıkarmayı bir kenara bıraktı ve sadece kurmak istediği termik santralle ilgili çalışmalarını hızlandırarak devleti oyalama taktiği içinde oldu. Dolayısıyla, siz kamuoyuna olmayan bir kömür üretimine yönelik yerli kömür müjdesi veriyorsunuz” dedi.

Bizler kömürü göremedik

Bakan Albayrak’ın Çatalağzı'ndaki santralde sözde çıkacak kömürün kullanılacağını iddia ettiğini de ifade eden Yalçınkaya, “Olmayan, muhtemel, olabilecek, çıkabilecek, çıkamayacak, geleceği meçhul, ne olacağı bilinmeyen bir projeden yola çıkarak ülke insanına yerli kömür müjdesi veriyorsunuz. Bizim de buna inanmamızı istiyorsunuz. Şu anda ne bölge insanı ne de bizler böyle bir kömürü göremedik” dedi.

Borç takıp sahayı terk etti

Yerli kömüre dönüş protokolüne imza atılan firmanın, Amasra B Sahası’nda üretim taahhütlerini yerine getirmediğini ve devlete yaklaşık 250 milyon TL’ye yakın rödovans borcu bulunduğunu vurgulayan Yalçınkaya, aynı firmanın Armutçuk bölgesinde de kömür üretimi için sözleşme imzaladığını ve 8 milyon ton taş kömürü üretim taahhüdünde bulunmasına rağmen, 2014 yılına kadar yaklaşık 1 milyon ton üretim yaptığını ve 2016 yılı sonu itibarıyla devlete 12 milyon liraya yakın borç takıp sahayı terk ettiğini söyledi.

Firmaya nasıl güvenip de…

Yalçınkaya konuşmasının devamında, “Şimdi soruyorum size: TTK'ya ait iki maden sahasında sözleşme imzalayıp redevans usulü işletme hakkını alan, şimdiye kadar taahhütlerini yerine getirmeyen, devlete olan borçlarını ödemeyen bir firmaya nasıl güvenip de kamuoyuna Amasra'da yılda 7 milyon ton kömür çıkacağının müjdesini verebiliyorsunuz?” diye sordu.

Sayıştay’ın tespitleri

Yalçınkaya  konuşmasında TTK'yı inceleyen Sayıştay denetçilerinin, bu firmaya yönelik tespitlerini de hatırlatarak,  Sayıştay denetçilerinin hazırladıkları raporda “Firmanın bugüne kadar verilen süre uzatımlarını iyi değerlendirilemediği, zamanı iyi kullanamadığı, bir an önce kömür üretimine geçme çabasında olmadığının aşikar olduğuna” dair değerlendirmesinin olduğunu vurguladı.

Sorgulamayı mutlaka yapmanız gerekiyor

Yalçınkaya, denetçilerin “Amasra B sahasında hazırlık çalışmalarının ne zaman tamamlanacağı ve taahhüt edilen üretime ne zaman geçileceği hususlarının gerek TTK gerekse Bakanlık tarafından firma nezdinde sorgulanarak açıklığa kavuşturulmasında yarar görülmektedir” tespiti yaptıklarını da hatırlatarak, “Bakanlık olarak bu sorgulamayı mutlaka yapmanız gerekiyor” dedi.